Το ενδιαφέρον επίσης των ανθρώπων της εποχής μας για τη διατροφική και θεραπευτική αξία των φυτικών ειδών στις τελευταίες δεκαετίες παρεκίνησε και τις Μοναχές της Μονής της Παναγίας προς την κατεύθυνση αυτή, την επεξεργασία δηλαδή των βοτάνων της περιοχής και την κατά δύναμη καλλιέργειά τους στα κτήματα της Μονής.
Από δεκαετίας οι Μοναχές στο συγκεκριμένο Μοναστήρι ασχολούνται με τη συλλογή και επεξεργασία τους, η οποία διεκπεραιώνεται με σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό, με τα απαραίτητα μέτρα υγιεινής και με αυστηρό μικροβιολογικό έλεγχο σύμφωνα με τους κανονισμούς του ΕΟΦ.
Καρπός της καλλιέργειας και επεξεργασίας των βοτάνων είναι η επιμελημένη παραγωγή πολλών προϊόντων με γνήσια πάντοτε και υγιεινά φυσικά υλικά. Παρασκευάζεται μεγάλη ποικιλία κηραλοιφών, σαπουνιών και διαφόρων ειδών καθαρισμού του δέρματος και προσωπικής περιποίησης.
Η χρήση πρώτων υλών για την παρασκευή των ποικίλων φυσικών προϊόντων εξασφαλίζεται κυρίως με την προσωπική εργασία των Μοναχών στον βοτανόκηπο της Μονής, γεγονός που δικαιολογεί και την επωνυμία του Εργαστηρίου.
Τα φυσικά προϊόντα και η απαράμιλλη ποιότητά τους αποτελούν τη βασική αρχή του Εργαστηρίου «Βοτανόκηπος» της Ιεράς Μονής Κοιμήσεως Θεοτόκου Μικροκάστρου. Στόχος για την παρασκευή των φυσικών προϊόντων είναι η όσο το δυνατό μεγαλύτερη αξιοποίηση των καλλιεργούμενων εντός της Μονής αρωματικών φυτών. Ταυτόχρονα συγκομίζονται απο τις Αδελφές πολλά αυτοφυή αρωματικά φυτά στην κοντινή ορεινή περιοχή. Όλα τα εκχυλίσματα που εμπεριέχονται ως πρώτες ύλες στα φυσικά προϊόντα, παρασκευάζονται με ευσυνειδησία, αυστηρή τήρηση των προδιαγραφών που απορρέουν από τη νομοθεσία, αλλά και την εμπειρική γνώση. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι εκτιμούν και προτιμούν τα φυσικά προϊόντα έναντι των τυποποιημένων και βιομηχανικών. Ο κυριότερος λόγος είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης για την ποιότητα των πρώτων υλών των βιομηχανικών προϊόντων. Πολλά πετρελαιοπαράγωγα και συνθετικά συστατικά προκαλούν δερματικές παθήσεις, αλλεργίες και άλλες σοβαρές ασθένειες στους ανυποψίαστους καταναλωτές τους.
Τα αρωματικά φυτά χρησιμοποιούνται κατά περίπτωση είτε σε νωπή μορφή είτε πρόσφατα αποξηραμένα. Τηρούνται συγκεκριμένες αναλογίες και προσεγμένη μέθοδο αποξήρανσης. Οι αναλογίες αυτές έχουν επιλεχθεί μετά απο μακροχρόνια παρατήρηση και σχολαστική μελέτη, προκειμένου να εκχυλιστούν όσο το δυνατό περισσότερες ιδιότητές των φυτών. Το Εργαστήριο αξιοποιεί κατά το μέγιστο βαθμό και το αγνό παρθένο αγουρέλαιο που παράγει η Μονή από την ετήσια συγκομιδή του ελαιώνα της. Ως γνωστόν, το ελαιόλαδο είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά, όπως οι πολυφαινόλες. Αυτές δρουν ευεργετικά όχι μόνο ως θρεπτικό συστατικό, αλλά και συμμετέχοντας στη σύνθεση φυσικών προϊόντων προσωπικής περιποίησης, όπως το σαπούνι.
Με τον παραπάνω, λοιπόν, συνδυασμό των αρωματικών φυτών και τη μέγιστη αξιοποίησή τους, και τη ταυτόχρονη χρήση του ελαιόλαδου, επιτυγχάνεται η μοναδική ποιότητα των εκχυλισμάτων που είναι η βάση για τα φυσικά προϊόντα που παρασκευάζει η Μονή.